يحيى، أحمد اسماعيل. الدين المعاملة: السلوك الإنساني في الإسلام. القاهرة: مكتبة الدار العربية للكتاب، ٢٠٠٣، ٢٩١ ص.
Yihya, Ahmad Isma‘il. Al-Din al-Mu‘amalah: al-Suluk al-Insani fi al-Islam. Cairo: Maktabat al-Dar al-‘Arabiyyah lil-Kitab, 2003, 291pp.
ABSTRACT
Religion and Human Relations: Human Behaviour in Islam
الدين المعاملة: السلوك الإنساني في الإسلام
This book, produced to communicate the standards of Islamic morals and human behaviour, is based on a number of television shows hosted by Ahmad Isma‘il Yihya.
At the beginning of his book, Yihya aims to provide a complete picture of morality by presenting Qur’anic verses and Prophetic sayings (hadith) that relate to both religious and human morals. In his introduction, he describes the geniality of Islam and its spiritual capacity. He explains Islam’s methodology on both a practical and a global level, and discusses its guarantee of religious freedom for every individual. Regarded as a true religion which values knowledge and scholars, Islam is considered to promote the coexistence of ideas and civilisations amongst all peoples. Yihya also refers to the antecedents of Islam which call for equality. He then summarises the contents of his work.
In the first section, Yihya discusses the belief in a creator and the relation of the creator to his creations (namely his covenants) and the revelation of his divine secrets. The second section focuses on human relations with God’s Prophets and provides a general history of the Messengers, including their preaching and people’s resistance to them. He then discusses the revelation of the Qur’an.
The third section deals with marital relations, relations with children, and those entrusted with children’s primary care, while the fourth section discusses the virtues of Islam and its appreciation for knowledge and scholars. Yihya also refers to the customs of those who collect charity and alms (zakat), as well as the customs of those who give and receive charity and alms.
In the fifth section, Yihya examines general behaviours of courtesy, such as averting one’s gaze and protecting one’s modesty. He examines the Islamic principles of morality, courteousness, and the reinforcement of brotherly relations.
Section six focuses on the relations between Muslims and non-Muslims, and the rules and foundations of international relations. The final section focuses on the Muslim approach to life and death by discussing the care of the sick and respect for the deceased. Yihya provides details of Islamic funerary rites and explains their importance. The book closes without a general conclusion.
Sahibe Alam Azami Nadwi
Translated by Hugh Lovatt
يحيى، أحمد اسماعيل. الدين المعاملة: السلوك الإنساني في الإسلام. القاهرة: مكتبة الدار العربية للكتاب، ٢٠٠٣، ٢٩١ ص.
Yihya, Ahmad Isma‘il. Al-Din al-Mu‘amalah: al-Suluk al-Insani fi al-Islam. Kahire: Maktabat al-Dar al-‘Arabiyyah lil-Kitab, 2003, 291 s.
ÖZET
Din ve İnsan İlişkileri: İslamda İnsan Davranışı
الدين المعاملة: السلوك الإنساني في الإسلام
İslam ahlakı ve insan davranışı standartlarını anlatmak üzere hazırlanan bu kitap, sunuculuğunu Ahmad Isma‘il Yihya’nın yaptığı bir dizi televizyon programına dayanmaktadır.
Yihya, kitabının başında, hem dini hem de insani ahlaka taalluk eden Kuran ayetlerini ve Peygamber sözlerini (hadisleri) takdim etmek suretiyle eksiksiz bir ahlak tablosu sunmaktadır. Giriş kısmında, İslam’ın güler yüzlülüğünü ve ruhani kapasitesini resmetmektedir. Yazar, İslam’ın metodolojisini hem pratik hem de genel düzeyde açıklamakta ve her bireye sunduğu din özgürlüğü garantisini ele almaktadır. Bilgiye ve âlimlere değer veren gerçek bir din olarak kabul ettiği İslam’ın, fikirlerin ve medeniyetlerin bütün milletler arasında bir arada var olmasını desteklediğini düşünmektedir. Yihya, İslam’ın eşitlik çağrısında bulunan geçmişine de atıfta bulunmaktadır. Sonrasında çalışmanın içeriğini özetlemektedir.
Yahya, ilk bölümde, bir yaratıcıya olan inancı, bu yaratıcının kendi yarattığı şeylerle olan ilişkisini (ahitlerini) ve kendi ilahi sırlarını açığa çıkarışını tartışmaktadır. İkinci bölüm insanların Allah’ın Peygamberleri ile olan ilişkileri üzerinde yoğunlaşmakta ve öğütleri ile insanların gösterdikleri direniş de dâhil olmak üzere, Peygamberlerin genel bir tarihini sunmaktadır. Daha sonra Kuran’ın vahyedilişini ele almaktadır.
Üçüncü bölüm maddi ilişkiler, çocuklarla olan ilişkiler ve çocukların ilk bakımıyla görevlendirilenleri ele alırken; dördüncü bölüm İslam’ın faziletlerini ve onun bilgiyi ve âlimleri takdir edişini tartışmaktadır. Yihya, sadaka ve zekât toplayanların adetlerine değinmekte, aynı zamanda sadaka ve zekât verenler ile alanların ilişkilerine temas etmektedir.
Beşinci bölümde Yihya bakışı başka tarafa çevirmek ve tevazuu korumak gibi genel nezaket davranışlarını incelemekte; İslami ahlak, nezaket ve kardeşçe ilişkilerin güçlendirilmesi ilkelerini ele almaktadır.
Altıncı bölümde yazar Müslümanlar ile Müslüman olmayanlar arasındaki ilişkiler ile uluslararası ilişkilerin kurallarına ve temellerine yoğunlaşmaktadır. Son bölümde hasta bakımı ve ölüye saygı gösterilmesi gibi hususları tartışarak Müslümanların hayata ve ölüme yönelik yaklaşımlarına odaklanmaktadır. Yihya İslami cenaze törenlerinin ayrıntılarını sunmakta ve bunların önemini açıklamaktadır. Kitap genel bir sonuçtan yoksun bir şekilde sona ermektedir.
Sahibe Alam Azami Nadwi
Çeviren Fatih Taştan
يحيى، أحمد اسماعيل. الدين المعاملة: السلوك الإنساني في الإسلام. القاهرة: مكتبة الدار العربية للكتاب، ٢٠٠٣، ٢٩١ ص.
Yihya, Ahmad Isma‘il. Al-Din al-Mu‘amalah: al-Suluk al-Insani fi al-Islam. Cairo: Maktabat al-Dar al-‘Arabiyyah lil-Kitab, 2003, 291pp.
ملخص
الدين المعاملة: السلوك الإنساني في الإسلام
يأتي هذا الكتاب في إطار بث المعايير الأخلاقية الإسلامية و السلوكيات الإنسانية، حيث كان في الأصل مادة إعلامية لعدد من الحلقات التي قدمها المؤلف لمشاهديه على التلفاز.
يعرض المؤلف في البداية الآيات القرآنية و الأحاديث المتعلقة بالأخلاق الدينية و الإنسانية المتمة لمكارم الأخلاق. و يبين في المقدمة عبقرية الإسلام و قدرته الروحية، موضحا منهجيته عمليا و عالميا. ثم يتناول ضمانة الإسلام للحرية الدينية لكل أفراد البشرية، مؤكدا على أنه الدين الحنيف الذي يقدر العلم و العلماء. و يشير إلى سبق الإسلام للدعوة إلى المساواة بين البشر جميعا، و يلخص بعدها موضوعات الكتاب بإيجاز شديد.
يتناول المؤلف في الفصل الأول الإيمان بالخالق و علاقة الخالق بالمخلوق كارتفاع الحجاب عن الغفلة، و الارتباط بالمواثيق النورانية و الكشف عن الأسرار العلوية الربانية. ثم ينتقل في الفصل الثاني للمعاملات مع أنبياء الله، و يقدم تاريخا مجملا للرسل و دعواتهم و عناد الأقوام لهم، وصولا إلى نزول القرآن. أما في الفصل الثالث فيتحدث عن العلاقة الزوجية و رعاية الأولاد و العناية بذوي الاحتياجات الخاصة.
و يعرض الكاتب في الفصل الرابع فضائل الدين الإسلامي و تقديره للعلم و العلماء، ثم يتناول موضوع الصدقات و جابيها و قابضها، مشيرا إلى آداب جباية الصدقات و الزكاة و آداب التصدق و قبض الصدقة و الزكاة. و يتحدث في الفصل الخامس عن الآداب الإنسانية العامة كغض البصر وستر العورات و التي تؤكد على العلاقة الأخوية الإنسانية. و في الفصل السادس، يتناول يحيى المعاملة بين المسلمين و غير المسلمين، و ضوابط و أصول المعاملات في العلاقات الدولية. و أخيرا، في الفصل السابع يعرض لمعاملات المسلمين مع الأحياء و الأموات موجها نحو العناية بالمريض و عيادته.
و قد أنهى المؤلف كتابه هذا دون ذكر تعقيب عام أو خاتمة لعمله.
صاحب عالم الأعظمي الندوي