الصدر، محمد باقر. دروس في علم الأصول: الحلقة الأولى. قم: دار الثقلين، ١٩٩٩- ٢٠٠٠، ۱٩٢ ص.
Al-Sadr, Muhammad Baqir. Durus fi ‘Ilm al-Usul: al-Halaqah al-Ulah. Qum: Dar al-Thaqalayn, 1999- 2000, 192pp.
ABSTRACT
Introductory Lessons to the Principles of Jurisprudence
دروس في علم الأصول: الحلقة الأولى
This book is the first of a three-level course (halaqat) on Islamic jurisprudence. It introduces hawza (Shi‘i study circles) students to the science of usul al-fiqh: the principles and procedures for deriving Islamic rulings from its sources, understood by the author as being synonymous with ijtihad (independent interpretation). The work discusses these principles and procedures step by step, including types of derivative procedure, signification or indication, division of meanings into nominal and particular, absoluteness, authority of apparent meaning and state, non-verbal religious evidence, primacy of rational caution, principle of the accountability of summary knowledge, assumption of continuity, and so on. The edition is arranged in twenty-eight lessons, which each include a summary of the main points discussed plus a series of questions and exercises.
The work was undertaken within a larger project aimed at modernising the teaching material of the hawza curricula to fit modern criteria, and substitute renowned but old and abstruse works such as al-Ma‘alim by al-Shahid al-Thani. The effort is successful: the work appears innovative, in that its language is both modern and plain, and that it has a clear writing style and argumentation. From a philosophical perspective, however, it lacks freshness of thought.
This book is recommended for any readers interested in Islamic jurisprudence. It has two translations: by Roy Parviz Mottahedeh, 2005 (almost excellent), and Arif Abdul Hussain, eds. Algar and Bahmanpour, 2004 (fairly good).
Raffaele Mauriello
الصدر، محمد باقر. دروس في علم الأصول: الحلقة الأولى. قم: دار الثقلين، ١٩٩٩- ٢٠٠٠، ۱٩٢ ص.
Al-Sadr, Muhammad Baqir. Durus fi ‘Ilm al-Usul: al-Halaqah al-Ulah. Kum: Dar al-Thaqalayn, 1999- 2000, 192 s.
ÖZET
İslam Hukuku Usulüne Giriş Dersleri
دروس في علم الأصول: الحلقة الأولى
192 sayfalık bu kitap, İslam hukuku üzerine üç aşamalı bir dersin (halaqat) ilkini oluşturmaktadır. Bu özet, hicri 1420’de Dar al-Thaqalayn, Qom tarafından basılan Arapça orijinal baskıyı temel almaktadır.
Kitap hawza (Şii çalışma çevreleri) öğrencilerine fıkıh usulü ilmini, yani yazar tarafından içtihatla eş anlamlı olarak da anlaşılan şer’i hükümleri, kaynaklarından çıkarmak için kullanılan ilke ve yöntemleri tanıtmaktadır. Eserde bunlar aşama aşama ele alınmaktadır: çıkarımsal yöntem çeşitleri, meal ya da delalet, feri usul çeşitleri, delalet ya da işaret, manaların nominal ve partikülere bölünmesi, mutlakıyet, açık anlam ve durumun otoritesi, gayri-fiili dini delil, akli ihtarın önceliği, özet malumatın sayılabilirlik ilkesi, süreklilik zannı gibi. Bu özete temel alınan baskı, her biri tartışılan temel noktaların bir özetiyle soru ve alıştırmalarla zenginleştirilmiş yirmi sekiz derse ayrılmaktadır.
Eser, hawza müfredatının eğitim materyallerini modern kıstaslara uyacak şekilde çağdaşlaştırarak al-Shahid al-Thani’nin al-Ma‘alim’i gibi tanınmış ancak eski ve derin çalışmalarla ikame etmeyi amaçlayan daha geniş bir proje çerçevesinde üstlenilmiştir. Girişim başarılıdır: eser, dilinin hem modern hem de sade olması ve açık bir tarz ve tartışmayla desteklenmesi açılarından yaratıcı görünmektedir. Ancak, felsefi bir bakış açısından bakıldığında fikir yeniliğinden yoksun olduğu görülmektedir.
Eser, fıkıhla ilgilenen herkes için ulaşılabilir ve tavsiye edilebilir bir okumadır. İngilizce konuşanlar için esere ulaşım 2003 yılında biri Roy Mottahedeh tarafından neredeyse mükemmel; diğeri Arif Abdul Hussain (der. Algar ve Bahmanpour) tarafından iyi sayılabilecek bir düzeyde yapılan iki çeviri sayesinde kolaylaşmıştır.
Raffaele Mauriello
Çeviren Hasan Çolak
الصدر، محمد باقر. دروس في علم الأصول: الحلقة الأولى. قم: دار الثقلين، ١٩٩٩- ٢٠٠٠، ۱٩٢ ص.
Al-Sadr, Muhammad Baqir. Durus fi ‘Ilm al-Usul: al-Halaqah al-Ulah. Qum: Dar al-Thaqalayn, 1999- 2000, 192pp.
ملخص
دروس في علم الأصول: الحلقة الأولى
يشكل هذا الكتاب المستوى الأول من أصل ثلاثة مستويات في حلقات تدريس الفقه الإسلامي و يتألف من ١٩٢صفحة. و يستند هذا الملخص إلى نسخة عربية أصلية نشرتها دار الثقلين بقُم عام ١٤٢٠ هجري.
يعرّف الكتاب طلاب الحوزة - و هي حلقات التعليم الشيعية- بعلم أصول الفقه و مبادئه وإجراءات اشتقاق الأحكام الشرعية الإسلامية من مصادرها و التي يعتبرها الكاتب مرادفة للاجتهاد، فيناقشها خطوة بخطوة و يتناول: أنواع الإجراء الاشتقاقي، و الدلالة أو الإشارة، و تقسيم المعاني إلى رمزية وخاصة، و الحقيقة المطلقة، و سلطة المعنى الظاهر و الحالة المرئية، و البرهان الديني غير اللفظي، و أولوية الحذر المنطقي، و مبدأ المسؤولية عن القصور المعرفي، و افتراض الاستمرارية، الخ. و رُتبت هذه الطبعة في ٢٨ درسا مرفقة جميعها بتلخيص للنقاط الرئيسية المطروحة، بالإضافة إلى سلسلة من الأسئلة و التمارين.
لقد تم هذا العمل في إطار مشروع أكبر يهدف إلى تحديث المواد التعليمية لبرامج الحوزة كي تتماشى مع المعايير الحديثة و تحل محل الأعمال القديمة المعروفة و الصعبة مثل كتاب المعلم للشيخ الشهيد الثاني. و قد لاقت هذه الجهود نجاحا، حيث يبدو العمل مبتكرا من حيث لغته المعاصرة و البسيطة و الموضوعة بأسلوب واضح و جدلي. أما من المنظور الفلسفي، فإن العمل يفتقر إلى التجديد في الأفكار.
يوفرهذا الكتاب قراءة ميسرة لكل مهتم بالفقه الإسلامي، كما وقد تمت ترجمته إلى الإنجليزية في طبعتين ظهرتا في عام ٢٠٠٣؛ الأولى لروي متحدة، و هي تقريبا ممتازة؛ و الثانية لعارف عبد الحسين (حررها ألغار و بهمنبور) و هي جيدة إلى حد ما.
رافائل ماؤریللو
ترجمة عادل لاغة