Özlem, Doğan. Etik – Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2004, 245pp.
ABSTRACT
Ethics – Moral Philosophy
Etik – Ahlak Felsefesi
Ethics – Moral Philosophy, originally a set of 1981 course notes, consists of four chapters, two appendixes and a bibliography. The sources in Turkish, which can be used as a reference, are listed thematically in the bibliography.
Doğan Özlem initially deals with the concept of morality and then focuses on the distinction between ethics and morality and other fundamental concepts. She discusses the foundation types in ethics, considering fundamental ethical problems to be the “ultimate good”, the “right action” and “freedom of will”. She discusses various types of ethics under the headings “Hedonist-creative ethics”, “Categorical imperatives”, “Thematic values ethics”, “Deterministic ethics” and “Existentialist freedom ethics”.
In “Critical ethics”, Özlem focuses on critical approaches to the theories of ethics and discusses the knowledge and function of philosophical ethics. She also evaluates the feasibility of individual and philosophical ethics.
Özlem describes ideas about ethics introduced in the past fifty years and evaluates understandings of ethics in our current age. She considers ethics a basic domain in philosophy, and supposes that the themes and problems of these domains are always up-to-date.
Özlem’s approach is introductory and inquisitive, but she also discusses phenomena and problems with a critical attitude, expressing her own opinions and understandings. This work is significant, as Özlem makes a distinction between the concepts of ethics and morality and defines them as a result of her observations.
Müberra Seydi
Translated by Gülşah Dindar
Özlem, Doğan. Etik- Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2004, 245 s.
ÖZET
Etik- Ahlak Felsefesi
1981’de ders notu olarak hazırlanan Etik-Ahlak Felsefesi adlı çalışma, ilaveler ve düzeltmelerin ardından yayımlanmıştır. Kitap, dört bölüm ve iki ekten oluşmaktadır. Konuyla ilgili başvurulabilecek Türkçe kaynaklar da eserin sonunda tematik olarak sınıflandırılmıştır.
Özlem, “ahlak” olgusunu ele alarak başladığı çalışmasında, etik-ahlak ayrımı ile diğer temel ayrımlar üzerinde durmuştur. Etikteki temellendirme biçimlerine değinen yazar, “En yüksek iyi”, “doğru eylem” ve “İrade özgürlüğü”nü etiğin temel sorunları olarak görür. Özlem, çıkış noktası kabul edilen problemlere göre etik tiplerini “Mutlulukçu-yaratıcı etik”, “Ödev etiği”, “İçerikli değer etiği”, “Determinist etik” ve “Varoluşçu özgürlük etiği” başlıklarıyla ele alır.
“Eleştirel Etik” başlıklı bölümde yazar, etik kuramlarıyla ilgili eleştirel yaklaşımlar üzerinde durmuş, etik bilgiye ve felsefi etiğin işlevine değinmiştir. “Bireysel etik” ve “Felsefi etik”in olabilirliği üzerine değerlendirmeler yapmıştır.
Eserde, son elli yılda etikle ilgili ortaya konulan görüşler tanıtılmış, etiğin günümüzdeki algılanışı değerlendirilmiştir. Etiği bir temel felsefe alanı olarak gören yazar, temel alanların konu ve problemlerinin, etik de dâhil olmak üzere, hep güncel kaldığına işaret etmiştir.
Etik-Ahlak Felsefesi’nde tanıtıcı ve irdeleyici yaklaşımın yanı sıra olgular ve sorunlar eleştirel bir tutumla ele alınmış; ancak yazar etik ile ilgili kendi yorum ve düşüncelerini ortaya koymuştur. Bütüncül bir bakış açısıyla kaleme alınan eser, “etik” ve “ahlak” kavramlarının gözlemler neticesinde ayrımının yapılması ve tanımlanması açısından önemlidir.
Müberra Seydi
Özlem, Doğan. Etik- Ahlak Felsefesi. İstanbul: İnkılâp Yayınları, 2004, 245pp.
ملخص
الأخلاقيات: الفلسفة الأخلاقية
Etik- Ahlak Felsefesi
تم إعداد كتاب «الأخلاقيات: الفلسفة الأخلاقية» سنة ١٩٨١ كمادة تدريسية ثم نشر بعدما تمت مراجعته و إضافة الملاحق إليه، و يحتوي على أربعة فصول وملحقين اثنين. و قد صنّفت المصادر التّركية و التي يمكن العودة إليها تبعا للموضوع في قائمة المراجع و المصادر.
تستهل "أوزلم" كتابها بدراسة مفهوم «الأخلاق» مركّزة على التمييز بين «الأخلاقيات» و «الأخلاق» و الفروق الأساسية الأخرى المتضمنة في هذا المفهوم. و تناقش المؤلفة النماذج الرئيسية في الأخلاقيات معتبرة أن «الخير المطلق» و «الفعل الصواب» و «الإرادة الحرّة» إشكاليات أساسية للأخلاقيات. و وفقا لهذه الإشكاليات التي تعتبر نقاط انطلاق تناقش أوزلم أصناف الأخلاقيات تحت العناوين الرّئيسية التالية: «أخلاقيات الإبداعية النفعية» و «الضرورات المطلقة» و «أخلاقيات القيم الموضوعية» و «الأخلاقيات الحتمية» و «أخلاقيات الحرّية الوجودية».
و تركّز المؤلفة في «الأخلاقيات النقدية» على المقاربات النقدية لنظريات الفلسفة الأخلاقية كما تناقش معرفة الأخلاقيات و و وظيفتها الفلسفية مقيّمة جدوى «الأخلاقيات الفردية» و «الأخلاقيات الفلسفية».
كما يعرض الكتاب جملة من الأفكار المتعلقة بالأخلاقيات والتي تم طرحها خلال السنوات الخمسين الماضية مقيّما بذلك فهم الأخلاقيات في عصرنا هذا. و تعد المؤلّفة الأخلاقيات حقلا أساسيا في الفلسفة مفترضة أنه و بما يحتويه من مواضيع و إشكاليات يبقى حاضرا و متجددا.
و رغم المقاربة التمهيدية و التواقة لاستكشاف الموضوع، فقد ناقش الكتاب الظواهر و الإشكاليات في إطار نقدي و عبرت مؤلفته عن وجهة نظرها في القضايا المطروحة. ويعتبر هذا العمل المعد بمنظور متكامل ذا أهمية بالغة لما فيه من تمييز بين مفهومي «الأخلاقيات» و «الأخلاق» و تعريفهما و تقديمهما كخلاصة لملاحظات مؤلفته.
مبرا سيدي
ترجمة عادل لاغة