الدباس، حامد أحمد. فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم الأندلسي. عمان: دار الإبداع، ۱۹۹٣، ۲۲٣ ص.
Al-Dabbas, Hamid Ahmad. Falsafat al-Hubb wa al-Akhlaq ‘inda Ibn Hazm al-Andalusi. Amman: Dar al-Ibda‘, 1993, 223pp.
ABSTRACT
The Philosophy of Love and Morality According to ibn Hazm al-Andalusi
فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم الأندلسي
The book Falsafat al-Hubb wal-Akhlaq ‘inda ibn Hazm al-Andalusi was originally a Master’s thesis submitted by Hamid Ahmad al-Dabbas to the University of Jordan.
In this work, al-Dabbas aims to fill the gap amongst works about ibn Hazm by means of a methodological study. Indeed, many previous studies have focused on ibn Hazm’s work on jurisprudence and theology while showing little interest in his moral philosophy. In an introduction, al-Dabbas refers to ibn Hazm’s encyclopaedic tendencies: he did not limit himself to write only one specific work for each subject but rather sought to examine all subjects through a multitude of works. Consequently, al-Dabbas has reviewed the ample number of works available by ibn Hazm in addition to collecting relevant material and analysing the likely sources of his philosophy and its influence on followers.
The book begins with a biography of ibn Hazm and an account of his works. Thereafter it focuses on the question of the soul and the link between the divine knowledge and humankind’s freewill. The last sections deal with reason and morality, and love and sincerity.
The book includes a series of notes at the end of each section, which comment on the text and provide references and short biographies as relevant. There is also a reference list including Arab and foreign sources.
This book will be useful to those interested in the beginnings of philosophy in Andalusia in general and the moral philosophy of ibn Hazm in particular.
Dahlia Sabry
Translated by Hugh Lovatt
الدباس، حامد أحمد. فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم الأندلسي. عمان: دار الإبداع، ۱۹۹٣، ۲۲٣ ص.
Al-Dabbas, Hamid Ahmad. Falsafat al-Hubb wa al-Akhlaq ‘inda Ibn Hazm al-Andalusi. Amman: Dar al-Ibda‘, 1993, 223 s.
ÖZET
Ibn Ḥazm al-Andalusī’ye Göre Aşk ve Ahlak Felsefesi
فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم الأندلسي
Ibn Ḥazm al-Andalusī’ye Göre Aşk ve Ahlak Felsefesi adlı kitap, aslında, Ḥāmid Aḥmad Al-Dabbās tarafından Ürdün Üniversitesine sunulmuş bir yüksek lisans tezidir. Al-Dabbās, bu eserde, İbn Ḥazm hakkındaki çalışmalar arasında bulunan boşluğu metodolojik bir incelemeyle doldurmayı amaçlamaktadır. Gerçekten de önceki çalışmaların çoğunda, İbn Ḥazm’ın fıkıh ve İlahiyat ile ilgili çalışmaları üzerine odaklanılmış, onun Ahlak Felsefesine yeterli ilgi gösterilmemiştir. Al-Dabbās, eserin giriş bölümünde İbn Ḥazm’ın ansiklopedist eğilimlerine atıfta bulunmaktadır: İbn Ḥazm kendisini tek bir çalışmayla ya da belirli bir konuyla sınırlandırmamış, bilakis pek çok konuyu bir dizi eser aracılığıyla incelemeye çalışmıştır. Dolayısıyla, Al-Dabbās, ilgili bütün materyalleri toplamanın ve İbn Ḥazm’ın felsefesinin muhtemel kaynakları ile kendi takipçileri üzerindeki etkisini analiz etmenin yanı sıra, İbn Ḥazm’dan kalan çok sayıdaki çalışmayı da gözden geçirmiştir.
Kitap; İbn Ḥazm’ın bir biyografisi ve eserleriyle ilgili bir açıklamayı içermekte, ardından ruh meselesi ve ilahi bilgi ile insanoğlunun özgür iradesi arasındaki ilişkiye odaklanmaktadır. Son kısımlar; akıl, ahlak, aşk ve dürüstlük konularını ele almaktadır.
Kitaptaki her bölümün sonunda, metinle ilgili yorum yapan ve ilgili yerlerde atıflar ve kısa biyografiler sunan bir dizi not vardır. Ayrıca Arap kaynakları ve yabancı kaynakları da içeren bir atıf listesi mevcuttur.
Eser, genelde felsefenin Endülüs’teki başlangıcına, özelde ise, İbn Ḥazm’in ahlak felsefesine ilgi duyanlar için son derece faydalıdır.
Dahlia Sabry
Çeviren Hasan Çolak
الدباس، حامد أحمد. فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم الأندلسي. عمان: دار الإبداع، ۱۹۹٣، ۲۲٣ ص.
Al-Dabbas, Hamid Ahmad. Falsafat al-Hubb wa al-Akhlaq ‘inda Ibn Hazm al-Andalusi. Amman: Dar al-Ibda‘, 1993, 223pp.
ملخص
فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم الأندلسي
كتاب «فلسفة الحب و الأخلاق عند ابن حزم» هو في الأصل رسالة حامد أحمد الدباس التي تقدم بها إلى الجامعة الأردنية للحصول على درجة الماجستير.
يهدف الكتاب، وفقا لمؤلفه، إلى سد ثغرة في الأعمال التي تناولت ابن حزم من خلال دراسات منهجية إذ عني معظمها ببحوثه الفقهية أو الكلامية بينما لم تحظ فلسفته الخلقية باهتمام مماثل. و يشير المؤلف في المقدمة إلى نزعة ابن حزم الموسوعية، بمعنى عدم تخصيصه لمؤلف واحد لموضوع بعينه و معالجته لكل موضوع في مؤلفات عدة. و من ثم كان عليه مراجعة مؤلفات ابن حزم كافة و تجميع المواد ذات الصلة، و ربطها و تحليلها مع محاولة توضيح مصادر فلسفة ابن حزم و أثرها في اللاحقين.
يبدأ الكتاب بسيرة ابن حزم و مؤلفاته ثم يركز على موضوع النفس الإنسانية و العلم الإلهي و صلته بحرية الإرادة الإنسانية. و يتناول في الفصلين الأخيرين العقل و الأخلاق و الحب و الصداقة.
لقد اتبع الكاتب نظام الحواشي الختامية في نهاية كل فصل للتعليق على النص، أو ثبت المراجع، أو تقديم تراجم موجزة عن شخصيات ورد ذكرها في المتن. كما أن هناك قائمة بالمراجع مقسمة إلى مصادر عربية و أخرى أجنبية. و الكتاب مفيد للمهتمين بفلسفة ابن حزم الأخلاقية خاصة، و بدايات الفكر الفلسفي في الأندلس بشكل عام.
داليا صبري