Keskioğlu, Osman. Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1975, 282pp.
ABSTRACT
History of Fiqh and Islamic Law
Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku
This 282-page book focuses on the historical evolution of Islamic law. It was published by the Ministry of Religious Affairs and this abstract is based on the fourth edition of 1975.
The book consists of two main chapters. In the first chapter, the historical development of fiqh (a term that means “to understand, to know, to apprehend” but which is also used as a synonym for law) is analysed, while concentrating on the main periods, namely wahy (revelation), sahabah, tabi‘un, ijtihad, taqlid and aljmod. In this regard, parallel to developments in Islam, the main principles and purposes of Islamic legal rules and the sources of law are explained: in particular the Qur’an, the Sunna (the sayings and conduct of the Prophet Muhammad), qiyas (analogy), ijtihad (independent reasoning) and ijma‘ (consensus). Also, information is provided in great detail about the emergence and development of schools of law (the Hanafi, Shafi‘i and Hanbali madhabs in particular), along with their influence on the legal order and the main imams and fuqaha' (legal scholars) of each school.
The second chapter of the book, which is more substantial than the first, focuses on the fields of Islamic law and the organisation of the state. Personal status law, family law and inheritance law are described in detail and the principles governing contracts, foundations and corporations are provided. The judicial system in general, the qadis (judges), legal actions, rules of evidence and presumptions are explained under procedural law, whereas under ‘uqubat (Islamic criminal law) the fundamentals of hadd (punishment) and the main sanctions, including qisas (retaliation) and diyah (compensation), are analysed. The language used in the second chapter is clearer than in the first, and there is a short but useful glossary at the end, although it is not in alphabetical order. Overall, the book can be considered a useful and objective resource for gaining an insight into the fundamentals of fiqh and Islamic law.
Ceren Ünal
Keskioğlu, Osman. Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1975, 282 s.
ÖZET
Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku
Osman Keskioğlu tarafından yazılan Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku, 282 sayfadan oluşan ve İslam hukukunun tarih içindeki gelişimine ışık tutan bir eserdir. Kitap, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yaymlanmış olup bu özet için 1975 tarihli 4. baskısı esas alınmıştır.
Kitap, ilki fıkıh tarihi, ikincisi ise İslam Hukuku olmak üzere iki ana kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda, sözlük anlamı “anlamak, bilmek, kavramak” olmakla birlikte İslam hukuku ile eş anlamlı olarak kullanılan ve günümüzde de Arap literatüründe hukuk terimine karşılık gelen Fıkıh’ın tarihsel gelişimi ve geçirdiği evreler (Vahiy Devri, Sahabe Devri, Tabiin Devri, İctihadlar Devri, Taklid Devri ve Duraklama Devri) incelenmektedir. Bu çerçevede, İslamiyet’in gelişimine paralel olarak; başta Kuran-ı Kerim, sünnet (Hz. Muhammed’in söz ve davranışları), kıyas (bir hukuki duruma ilişkin kuralın benzer bir meseleye uygulanması), içtihad (bir hukuki mesele üzerinde hukuk alimlerinin fikir ve görüşleri) ve icma (belirli bir bölgedeki hukukçuların üzerinde uzlaştıkları ilkeler) olmak üzere hukukun kaynakları, ana ilkeleri ve kuralların amacı ele alınmaktadır. Ayrıca bu bölümde, özellikle başta Hanefi, Şafii, Hanbeli mezhepleri olmak üzere mezheplerin ortaya çıkışı ve gelişiminin hukuk düzeni üzerindeki etkisi ve her mezhepte öne çıkan imamlar ve hukuk alimleri (fukaha) detaylı olarak incelenmektedir.
İkinci kısımda ise daha somut ve konuya göre bir ayrım yapılarak İslam Hukuku alanları ve devlet teşkilatı ele alınmaktadır. Bu bölümde, kişiler, aile ve miras hukuku (feraiz) ile sözleşmeler, vakıf ve şirketlere ilişkin esaslar geniş şekilde ele alınmıştır. Usul hukuku çerçevesinde genel olarak yargı sistemi, kadılık kurumu, davalar, delil ve karineler; Ukubat (İslam Ceza Hukuku) başlığı altında ise, hadler, kısas ve diyet ile öngörülen belli başlı cezalar değerlendirilmiştir. Kitabın ikinci bölümünde kullanılan dil, tarihsel gelişime ilişkin birinci bölüme oranla daha akıcı ve anlaşılır olup kitabın sonunda ise alfabetik sırayla düzenlenmemiş olmakla birlikte faydalı olan kısa bir terimler sözlüğü bulunmaktadır. Genel olarak, eserin Fıkıh ve İslam Hukuku konusunda temel bilgi edinmek için objektif ve yararlı bir kaynak teşkil ettiğini söylemek mümkündür.
Ceren Ünal
Keskioğlu, Osman. Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 1975, 282pp.
ملخص
تاريخ الفقه و القانون الإسلامي
Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku
يركز هذا الكتاب المؤلف من ٢٨٢ صفحة على التطور التاريخي للقانون الإسلامي، و قد نشرته وزارة الأوقاف و الشؤون الدينية. ويعتمد هذا الملخص على الطبعة الرابعة منه و التي صدرت عام ١٩۷٥.
يتألف هذا العمل من فصلين أساسيين. يبحث الفصل الأول في موضوع التطور التاريخي للفقه – و معنى الفقه حرفيا هو «أن تفهم، أو أن تدرك أو أن تفقه»، و يُستخدم في الوقت نفسه كمرادف للقانون – و يتم تحليله مع التركيز على مراحله الأساسية، أي فترة الوحي و الصحابة و التابعين و الاجتهاد و التقليد و الجمود. و بهذا الخصوص و بالتوازي مع التطورات التي جرت في الإسلام، فإن المبادئ و الأهداف الرئيسية للأحكام القانونية الإسلامية و مصادر القانون قد تم تبيانها: و بشكل خاص القرآن و السنة النبوية و القياس و الاجتهاد و الإجماع. و كذلك قدم معلومات مفصلة عن ظهور و تطور المذاهب الفقهية (الحنفي و الشافعي و الحنبلي بشكل خاص)، و تأثيرها على النظام القانوني و على الأئمة و الفقهاء الرئيسيين في كل مذهب.
و في الفصل الثاني من الكتاب، و الذي هو أغنى من الفصل الأول، يتم التركيز على مجالات القانون الإسلامي و تنظيم الدولة. كما يصف قانون الأحوال الشخصية و القانون العائلي و قانون الميراث بالتفصيل و كذلك يورد المبادئ الناظمة للعقود و المؤسسات و التعاونيات. و تحت عنوان القانون الإجرائي تم تقديم شرح للنظام القضائي عموما و للقضاة و الدعاوي القانونية و أحكام الأدلة و الاستدلالات، بينما تم تحليل قواعد الحدود و العقوبات الأساسية بما فيها القصاص و الدية تحت عنوان قانون العقوبات.
إن اللغة المستخدمة في الفصل الثاني أكثر وضوحا من لغة الفصل الأول. كما يوجد في النهاية مسرد مصطلحات قصير لكنه مفيد رغم أنه غير مرتب هجائيا. و عموما يمكن اعتبار هذا الكتاب مصدرا مفيدا و موضوعيا للحصول على رؤية لأصول الفقه و القانون الإسلامي.
شيرين أونال
ترجمة هالة عدرة