سابق، سيد. فقه السنة. بيروت: دار الكتاب العربي، ١٩٨٧، ٣ مجلدات، ١٧٢٧ ص.
Sabiq, Sayyid. Fiqh al-Sunnah. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi, 1987, 3 vols., 1727pp.
ABSTRACT
Jurisprudence from Sunna
فقه السنة
This book, the eighth edition of this work, comprises three volumes. It covers topics which require the application of Islamic fiqh (jurisprudence) and supports thesewith quotations from the Qur’an, the Sunna (prophetic tradition) and ijma (consensus of the majority). In most cases, references and chains of narrations are clearly given. Sayyid Sabiq is careful to avoid quoting differences of opinions unless necessary.
Volume one has a foreword on the message of Islam and its purpose, and sharia. Sabiq warns against blindly following the schools of jurisprudence (madhabs) and the necessity of keeping open the option of ijtihad (a legal decision from a jurist’s independent interpretation of the Qur’an and the Sunna).
Each topic has precise and detailed explanations which are arranged under titles and subheadings with explanatory points in most places. Explanatory footnotes also appear on most pages.
Volume one covers topics related to everyday duties and other religious observances including the lesser pilgrimage (Umrah) and the farewell (tawaf). It includes further explanations about the Kiswah (the black cloth that covers the Ka’ba in Mecca) and the beautification of Ka’ba including visiting the three holy sanctuaries (Ka’ba, the Prophet’s mosque in Medina, and al-Asqa mosque in Jerusalem).
Volume two covers five basic topics: marriage, outward display (of a woman), divorce, legal punishment (hudud) and crimes. These topics are fully discussed along with their circumstances and rulings.
Finally, the third volume discusses topics including jihad, faith, food, clothing and financial transactions, the last in detail.
Each volume is clearly labelled with columns in the contents page. This book is a concise reference in the field of fiqh. Its writing style is simple and the work is clearly printed. The information is arranged methodically.
Although hadith are quoted, no mention is made of their volume number, rendering the sources untraceable. Furthermore, Sabiq has not included any references for quotations.
Dahlia Sabry
Translated by Saima Bhatti
سابق، سيد. فقه السنة. بيروت: دار الكتاب العربي، ١٩٨٧، ٣ مجلدات، ١٧٢٧ ص.
Sabiq, Sayyid. Fiqh al-Sunnah. Beyrut: Dar al-Kitab al-Arabi, 1987, 3 cilt, 1727 s.
ÖZET
Sünnetin Fıkhı
فقه السنة
Sünnetin Fıkhı, 1727 sayfadan oluşan üç ciltlik bir kitaptır. Dar al-Kitab Al-Arabi tarafından Lübnan, Beyrut’ta yaymlanmıştır. 1987 yılında yaymlanan 8. baskı özet versiyondur.
Seçilen konular İslam fıkhının (hukuk ilminin) uygulama yönüyle ilgili konulardır. Bunlar Kuran, Sünnet (Peygamberî gelenek) ve icmadan (çoğunluğun ittifakından) elde edilen delillerle desteklenmektedir. Çoğu yerde kaynaklar ve rivayet zincirleri açık bir şekilde verilmiştir. Yazar, gerekmedikçe, görüş farklılıklarına atıfta bulunmaktan özenle kaçınmaktadır.
Kitap, Birinci Ciltte yer alan, İslam’ın genel mesajı ve amacı ile ilgili genel bir ön sözle başlamaktadır. Sonrasında şeriat tartışılmaktadır. Yazar, fıkıh okullarına (mezheplere) gözü kapalı bir şekilde bağlı kalmaya karşı uyarıda bulunmakta ve içtihat (bağımsız akıl yürütme) kapısını açık tutmanın zorunluluğuna vurgu yapmaktadır.
Yazar, dallara ayrılan başlıklar altında sınıflandırılmış ve çoğu yerde açıklayıcı notlar eşliğinde daha alt başlıklara ayrılmış bulunan; her konu için net ve detaylı açıklamalar getiren mükemmel bir derleme yöntemi kullanmaktadır. Çoğu sayfada dipnotlar da yer almakta ve metinde geçen bazı zor kelimeler için okuyucuya açıklamalar sunmaktadır.
Birinci Cilt toplam 688 sayfadan oluşmakta ve aşağıdaki gündelik yükümlülükler ile dini adetleri kapsamaktadır:
Umre
Veda tavafı
Birinci ciltte Kisve (Kâbe’nin üzerindeki siyah örtü), Kâbe’nin güzelleştirilmesi ve üç Kutsal mekânı (Kâbe, Mescid-i Nebevî, Mescid-i Aksa) ziyaret etmenin arzu edilirliği hakkında daha ayrıntılı açıklamalar da yer almaktadır.
İkinci cilt 561 sayfadan oluşmakta ve beş temel konuyu kapsamaktadır. Bunlar: (cildin neredeyse üçte birini oluşturan) Evlilik, (kadınlar özelindeki) dış görünüş, Boşanma, Şer’î cezalandırma (Hudud) ve cürümlerden oluşmaktadır. Bu konular, bunlara dair hükümler de dâhil olmak üzere, tüm boyutlarıyla açıklanmıştır.
Son olarak, 478 sayfadan oluşan üçüncü cilt çeşitli konuları içermektedir. Cihat konusu bu cildin beşte birini oluşturmaktadır. Bunun dışında; iman, yiyecek, giyim ve iktisadi muameleler gibi pek çok konu ele alınmaktadır. Bunlardan sonuncusu ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir.
Her cilt, içindekiler kısmındaki sütunlarla açık bir şekilde tasnif edilmiştir. En önemli özelliği sadeliği olan bu kitap fıkıh alanında özlü bir kaynak olarak görülmektedir. Kitap kolay anlaşılabilir olup çok temiz bir şekilde basılmıştır. Kitaptaki bilgiler metodik bir şekilde sıralanmıştır ve bu da okuyucunun konular arasında kolay ve hızlı bir şekilde gezinebilmesini sağlamaktadır.
Ancak, kitaba bir eleştiri yöneltilmekte ve, her ne kadar kitapta hadisler (İslam Peygamberinin sözleri ve fiilleri ile ilgili rivayetler) alıntılanmış ve bunların kaynaklarına atıfta bulunulmuş ise de bunların cilt numaraları zikredilmediği için kaynakların takip edilemez bir hâle sokulmuş olduğu söylenmektedir. Buna ek olarak, yazar kendisinden alıntı yaptığı kişilerin eserlerine atıfta bulunmamıştır.
Dahlia Sabry
Çeviren Fatih Taştan
سابق، سيد. فقه السنة. بيروت: دار الكتاب العربي، ١٩٨٧، ٣ مجلدات، ١٧٢٧ ص.
Sabiq, Sayyid. Fiqh al-Sunnah. Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi, 1987, 3 vols., 1727pp.
ملخص
فقه السنة
يتألف كتاب «فقه السنة» من ثلاثة مجلدات تبلغ في مجملها ١٧٢٧ صفحة، و هو من توزيع دار الكتاب العربي ببيروت، لبنان. و الملخص معتمد على الطبعة الثامنة التي صدرت عام ١٩٨٧.
يتناول الكتاب موضوعات خاصة بالفقه الإسلامي مدعمة بالأدلة من الكتاب و السنة و ما أجمعت عليه الأمة، فشرح جميع المسائل مزود بالأحاديث و الآيات القرآنية التي يستند إليها. و يشيرالمؤلف إلى أنه قام بتجنب إيراد الخلافات إلا إن استوجب الأمر ذلك.
يبدأ الكتاب بتمهيد عام في المجلد الأول عن رسالة الإسلام و عمومها و الغاية منها، ثم ينتقل إلى مسألة التشريع الإسلامي، و خطر التعصب للمذاهب، و ضرورة أن يظل باب الاجتهاد مفتوحا.
و الكتاب مقسم إلى موضوعات يختص كل مجلد بمجموعة منها، و المعلومات مرتبة على نحو ممتاز. فالتفاصيل الدقيقة الخاصة بكل موضوع مصنفة تحت عناوين فرعية تنقسم بدورها إلى مزيد من العناوين المسرودة كنقاط مشروحة في معظم الأحيان. و جميع الصفحات تقريبا مزودة بحواشي لتفسير معاني بعض الكلمات التي قد يصعب فهمها أو الإحالة إلى بعض الآيات التي ورد ذكرها في النص.
يتناول المجلد الأول (٦٨٨صفحة) موضوعات عن الحياة اليومية و الشعائر الدينية كالعمرة و الطواف. كما يتضمن شرحا مفصلا عن الكسوة و تجميل الكعبة و استحباب زيارة الأماكن المقدسة (الكعبة، قبر النبي محمد، و المسجد الأقصى).
أما المجلد الثاني (٥٦١صفحة) فيتناول خمس موضوعات أساسية هي: الزواج، الذي يشغل بمفرده ما يقرب من ثلث المجلد، و التبرج، و الطلاق، و الحدود، و الجنايات. و يعرض المجلد لكل من تلك الموضوعات بكافة تفاصيلها، و حالاتها، و أحكامها.
و أخيرا يعرض المجلد الثالث (٤٧٨صفحة) للعديد من الموضوعات، أولها هو الجهاد الذي يخصص له ما يقرب من خمس المجلد، علاوة على كثير من القضايا الأخرى مثل: الإيمان، و الغذاء، و اللباس، و المعاملات المالية التي فُصِّلت بدقة.
و كل مجلد مزود بجدول للمحتويات في نهايته يحدد رقم صفحة بداية كل موضوع دون تحديد أرقام صفحات التفاصيل الفرعية الخاصة بكل منها.
و يعد الكتاب من المراجع القيمة في مجال الفقه التي تتميز عن غيرها ببساطة الأسلوب و سهولة الفهم علاوة على جودة الطباعة و حسن ترتيب المعلومات. فقارىء الكتاب يتنقل بين موضوعاته بسلاسة، و ارتياح دون ملل.
و من مثالب الكتاب هو أنه عند الاستشهاد بالأحاديث لا يرد سوى اسم الصحيح الذي وردت فيه دون ذكر رقم المجلد أو الكتاب أو الحديث ذاته مما يجعل مراجعة هذه المصادر مستحيلا، بالإضافة إلى عدم سرد قائمة المراجع التي استند إليها.
داليا صبري